MESAFELİ SÖZLEŞMELERE DAİR YÖNETMELİK
Amaç, Kapsam, Dayanak ve
Tanımlar
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç
MADDE 1 − (1) Bu
Yönetmeliğin amacı; mesafeli sözleşmelere ilişkin uygulama usul ve esaslarını belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 − (1) Bu
Yönetmelik; yazılı, görsel ve elektronik ortamda veya diğer iletişim araçları
kullanılarak ve tüketicilerle karşı karşıya gelinmeksizin yapılan, malın veya
hizmetin tüketiciye anında veya sonradan teslimi ya da ifası kararlaştırılan
sözleşmelere uygulanır.
(2) Bu Yönetmelik
hükümleri;
a) Bankacılık ve
sigortacılık ile ilgili,
b) Otomatik makineler
aracılığıyla yapılan satışlar ile ilgili,
c) Halka açık telefon
kullanımı suretiyle telekomünikasyon hizmeti verenlerle akdedilen,
ç) Taşınmaz satış,
kiralama ve taşınmaza ilişkin diğer haklarla ilgili,
d) Artırma veya eksiltme
yoluyla akdedilen sözleşmelere uygulanmaz.
(3) 5 inci, 6 ncı, 7 nci
ve 8 inci maddeler ile 9 uncu maddenin birinci fıkrası;
a) Gıda maddelerinin,
içeceklerin ya da diğer günlük tüketim maddelerinin, satıcının düzenli
teslimatları çerçevesinde tüketicinin meskenine veya işyerine götürülmesine
ilişkin,
b) Seyahat, konaklama,
lokantacılık, eğlence sektörü gibi alanlarda hizmet veren sağlayıcılarla
kurulan ve sağlayıcının belirli bir tarihte veya zaman dilimi içinde sözleşme
konusu hizmet edimini sunma yükümlülüğü altına girdiği, sözleşmelere
uygulanmaz.
Dayanak
MADDE 3 − (1) Bu
Yönetmelik, 23/2/1995 tarihli ve 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun
9/A ve 31 inci maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 − (1) Bu
Yönetmelikte geçen;
a) Bakan: Sanayi ve
Ticaret Bakanını,
b) Bakanlık: Sanayi ve
Ticaret Bakanlığını,
c) Hizmet: Bir ücret veya
menfaat karşılığında yapılan mal sağlama dışındaki her türlü faaliyeti,
ç) Kredi veren: İlgili
mevzuat gereği tüketicilere nakit kredi vermeye yetkili olan banka, özel finans
kuruluşu ve finansman şirketlerini,
d) Mal: Alışverişe konu
olan taşınır eşyayı ve elektronik ortamda kullanılmak üzere hazırlanan yazılım,
ses, görüntü ve benzeri gayri maddi malları,
e) Mesafeli sözleşme:
Yazılı, görsel, telefon ve elektronik ortamda veya diğer iletişim araçları
kullanılarak ve tüketicilerle karşı karşıya gelinmeksizin yapılan ve malın veya
hizmetin tüketiciye anında veya sonradan teslimi ya da ifası kararlaştırılan
sözleşmeleri,
f) Sağlayıcı: Kamu tüzel
kişileri de dâhil olmak üzere ticari veya mesleki faaliyetleri kapsamında
tüketiciye hizmet sunan gerçek veya tüzel kişileri,
g) Satıcı: Kamu tüzel
kişileri de dâhil olmak üzere ticari veya mesleki faaliyetleri kapsamında
tüketiciye mal sunan gerçek veya tüzel kişileri,
ğ) Sürekli veri
taşıyıcısı: Tüketicinin, kendisine kişisel olarak gönderilen bilgiyi, bu
bilginin amacına uygun olarak makul bir süre incelemesine elverecek şekilde
kaydedilmesini sağlayan ve kaydedilen bilgiye aynen ulaşılmasına imkân veren
her türlü araç veya ortamı,
h) Tüketici: Bir mal veya
hizmeti ticari veya mesleki olmayan amaçlarla edinen, kullanan veya yararlanan
gerçek ya da tüzel kişiyi,
ı) Uzaktan iletişim aracı:
Mektup, katalog, telefon, faks, radyo, televizyon, elektronik posta mesajı,
internet gibi fiziksel olarak karşı karşıya gelinmeksizin sözleşme kurulmasına
imkân veren her türlü araç veya ortamı, ifade eder.
Mesafeli Sözleşmelere
İlişkin Genel Düzenlemeler
İKİNCİ BÖLÜM
Ön bilgiler ve
bilgilendirme formu
MADDE 5 − (1) Tüketici,
mesafeli sözleşmenin kurulmasından önce aşağıdaki bilgilerin tamamını içerecek
şekilde açık, anlaşılır ve kullanılan uzaktan iletişim aracına uygun bir
şekilde satıcı veya sağlayıcı tarafından bilgilendirilir.
a) Satıcı veya
sağlayıcının isim, unvan, açık adres, telefon ve varsa diğer erişim bilgileri.
b) Sözleşme konusu mal
veya hizmetin temel nitelikleri.
c) Tüm vergiler dâhil
olmak üzere mal veya hizmetin Türk Lirası olarak satış fiyatı.
ç) Varsa teslim
masrafları.
d) Ödeme ve teslim veya
ifa ile ilgili bilgiler.
e) Cayma hakkının
kullanılmasının şartları ve bu hakkın nasıl kullanılacağı.
f) Uzaktan iletişim
aracının kullanım bedelinin olağan ücret tarifesi üzerinden hesaplanmadığı
durumlarda, bu iletişim aracının kullanılması nedeniyle tüketicilere yüklenen
ilave maliyeti.
g) Mal veya hizmete
ilişkin fiyat dâhil taahhütlerin geçerlik süresi.
ğ) Sözleşme konusunu,
sürekli veya dönemsel olarak ifa edilen bir mal veya hizmet ediminin
oluşturduğu hâllerde söz konusu sözleşmenin asgari süresi.
h) Belirsiz süreli veya
süresi bir yıldan fazla olan borç ilişkilerinin feshedilme şartları.
ı) Tüketicilerin şikâyet
ve itirazları konusunda başvuruların, Bakanlıkça her yıl Aralık ayında
belirlenen parasal sınırlar dâhilinde tüketicinin mal veya hizmeti satın aldığı
veya ikametgâhının bulunduğu yerdeki tüketici sorunları hakem heyetine veya
tüketici mahkemesine yapılabileceğine ilişkin bilgi.
(2) Satıcı veya sağlayıcı,
mallar için sözleşme konusu mal tüketiciye ulaşmadan, hizmetler için de
sözleşmenin ifasından önce makul bir sürede, birinci fıkrada yer alan
bilgilerin tamamını içeren bilgilendirme formunu yazılı olarak veya bir sürekli
veri taşıyıcısı vasıtasıyla tüketiciye ulaştırmak zorundadır. Telefon
gibi sözlü uzaktan iletişim araçlarının kullanıldığı durumlarda, satıcı birinci
fıkrada yer alan bilgilerin tamamını içeren bilgilendirme formunu en geç mal
teslimi sırasında tüketiciye teslim etmek zorundadır.
(3) Birinci fıkrada
belirtilen bilgilerin, kullanılan uzaktan iletişim araçlarına uygun olarak ve
iyi niyet ilkeleri çerçevesinde ergin olmayanlar ile ayırtım gücünden yoksun
veya kısıtlı erginleri koruyacak şekilde ticari amaçlarla verildiğinin
belirtilmesi zorunludur.
(4) Telefon gibi sözlü
uzaktan iletişim araçlarının kullanılması durumunda, ayrıca her görüşmenin
başında satıcı veya sağlayıcının kimliğinin ve görüşmenin ticari amacının
tüketiciye açık bir şekilde bildirmesi zorunludur.
Ön bilgilerin teyidi
MADDE 6 − (1) Tüketici, 5
inci maddede belirtilen ön bilgileri edindiğini yazılı olarak teyit etmedikçe
satıcı veya sağlayıcı tarafından sözleşme akdedilemez. Elektronik ortamda
yapılan sözleşmelerde teyit işlemi, yine elektronik ortamda yapılır.
Cayma hakkı
MADDE 7 − (1) Mesafeli
sözleşmelerde tüketici, yedi gün içerisinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin
ve cezai şart ödemeksizin sözleşmeden cayma hakkına sahiptir. Cayma hakkının
kullanıldığına dair bildirimin bu süre içinde yazılı olarak veya bir sürekli
veri taşıyıcısıyla bildirilmesi yeterlidir.
(2) Cayma hakkı süresi,
malın teslimine ilişkin sözleşmelerde, tüketicinin malı teslim aldığı günden
itibaren, diğer sözleşmelerde ise sözleşmenin akdedildiği günden itibaren
işlemeye başlar.
(3) Satıcı veya
sağlayıcının 5 inci ve 6 ncı maddelerde belirtilen yükümlülüklerini yerine
getirmemesi hâlinde,
cayma hakkı süresi üç
aydır. Bu süre, malın teslimine ilişkin sözleşmelerde, tüketicinin malı teslim
aldığı günden itibaren, diğer sözleşmelerde ise sözleşmenin akdedildiği günden
itibaren işlemeye başlar. Ancak 5 inci ve 6 ncı maddelerde belirtilen
yükümlülüklerin, üç aylık süre içerisinde yerine getirilmesi hâlinde, birinci
fıkrada belirtilen yedi günlük cayma hakkı süresi, söz konusu yükümlülüklerin
yerine getirildiği günden itibaren işlemeye başlar. Cayma hakkının
kullanıldığına dair irade beyanının bu süre içinde yazılı olarak veya bir
sürekli veri taşıyıcısıyla bildirilmesi yeterlidir.
(4) Taraflarca aksi
kararlaştırılmadıkça tüketici, aşağıdaki sözleşmelerde cayma hakkını
kullanamaz.
a) Cayma hakkı süresi sona
ermeden önce, tüketicinin onayı ile hizmetin ifasına başlanan hizmet
sözleşmeleri.
b) Fiyatı borsa veya
teşkilatlanmış diğer piyasalarda belirlenen mallara ilişkin sözleşmeler.
c) Tüketicinin istekleri
veya açıkça onun kişisel ihtiyaçları doğrultusunda hazırlanan, niteliği
itibariyle geri gönderilmeye elverişli olmayan ve çabuk bozulma tehlikesi olan
veya son kullanma tarihi geçme ihtimali olan malların teslimine ilişkin
sözleşmeler.
ç) Tüketici tarafından
ambalajının açılmış olması şartıyla, ses veya görüntü kayıtlarına, yazılım
programlarına ve bilgisayar sarf malzemelerine ilişkin sözleşmeler.
d) Gazete, dergi gibi
süreli yayınların teslimine ilişkin sözleşmeler.
e) Bahis ve piyangoya
ilişkin hizmetlerin ifasına ilişkin sözleşmeler.
f) Elektronik ortamda
anında ifa edilen hizmetler ve tüketiciye anında teslim edilen gayri maddi
mallara ilişkin sözleşmeler.
(5) Tüketiciye, borcunun
tamamen veya kısmen ifası için, satıcı veya sağlayıcı veya onunla işbirliği
içinde olan bir üçüncü kişi tarafından kredi verildiği mesafeli sözleşmelerde,
tüketicinin bu maddedeki hükümler dâhilinde cayma hakkını kullanması durumunda
kredi sözleşmesi de herhangi bir tazminat veya cezai şart ödeme yükümlülüğü söz
konusu olmaksızın sona erer. Ancak bunun için cayma bildiriminin kredi verene
de yazılı olarak iletilmesi gerekir.
Tarafların karşılıklı iade
yükümlülükleri saklıdır.
Cayma hakkının
kullanılmasının sonuçları
MADDE 8 − (1) Tüketicinin
cayma hakkını kullanması hâlinde satıcı veya sağlayıcı, cayma bildiriminin
kendisine ulaştığı tarihten itibaren en geç on gün içerisinde almış olduğu
toplam bedeli ve tüketiciyi borç altına sokan her türlü belgeyi tüketiciye
hiçbir masraf yüklemeksizin iade etmek ve yirmi gün içerisinde de malı geri
almakla yükümlüdür.
(2) Teslim alınmış olan
malın değerinin azalması veya iadeyi imkânsız kılan bir nedenin varlığı cayma
hakkının kullanılmasına engel değildir. Ancak değer azalması veya iadenin imkânsızlaşması
tüketicinin kusurundan kaynaklanıyorsa satıcıya malın değerini veya değerindeki
azalmayı tazmin etmesi gerekir. Malın mutat kullanımı sebebiyle meydana gelen
değişiklik ve bozulmalar değer azalması sayılmaz.
Sözleşmenin ifası
MADDE 9 − (1) Taraflarca
aksi kararlaştırılmadıkça, satıcı veya sağlayıcı, tüketici tarafından kendisine
siparişin iletildiği günden itibaren en geç otuz gün içinde sipariş konusunu
ifa eder. Bu süre tüketiciye daha önceden yazılı olarak veya bir sürekli veri
taşıyıcısıyla bildirilmek koşuluyla en fazla on gün uzatılabilir.
(2) Sipariş konusu mal ya
da hizmet ediminin yerine getirilmesinin imkânsızlaştığı hâllerde tüketicinin
bu durumdan haberdar edilmesi ve ödemiş olduğu toplam bedelin ve onu borç
altına sokan her türlü belgenin en geç on gün içinde kendisine iade edilmesi
gerekir. Malın stokta bulunmaması durumu, mal ediminin yerine getirilmesinin
imkânsızlaşması olarak kabul edilmez.
(3) Satıcı veya sağlayıcı,
aşağıdaki şartları sağlaması hâlinde tüketiciye eşit kalite ve fiyatta başka
bir mal veya hizmet tedarik edebilir.
a) Sözleşmede
kararlaştırılmış olması.
b) Haklı bir nedenle
sözleşme konusu mal veya hizmetin tedarik edilemeyeceğinin anlaşılması.
c) Tüketicileri açık ve
anlaşılabilir bir şekilde bilgilendirerek onaylarını alması.
Sipariş edilmeyen
mal ve hizmetler
MADDE
10 − (1)
Sipariş edilmeyen malın teslimi veya hizmetin sunulması durumunda; mal veya
hizmetin kullanılması veya tüketilmesi hariç olmak üzere satıcı veya sağlayıcı
tüketiciye karşı herhangi bir hak ileri süremez. Bu hâllerde tüketicinin sessiz
kalması, sözleşmenin kurulmasına yönelik bir kabul beyanı olarak yorumlanamaz
ve tüketicinin malı geri göndermek veya muhafaza etmek gibi bir yükümlülüğü
yoktur.
Kartla ödeme
MADDE 11 − (1) Mesafeli
sözleşmelerde ödemenin kredi kartı, banka kartı veya benzeri bir ödeme kartı
ile harcama belgesi düzenlenmeksizin yapıldığı durumlarda, kartın bir başkası
tarafından hukuka aykırı şekilde kullanılması hâlinde; 23/2/2006 tarihli 5464
sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu ve 10/3/2007 tarihli ve 26458
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Banka Kartları ve Kredi Kartları Hakkında
Yönetmelik hükümlerine göre işlem yapılır.
Bilgilerin saklanması ve
ispat yükümlülüğü
MADDE 12 − (1) Satıcı veya
sağlayıcı, tüketicinin bilgilendirilmesine ve cayma hakkını kullanabilmesine
ilişkin sistemi kurmak ve yazılı, sesli veya elektronik ortamdaki bu bilgileri
üç yıl boyunca saklamakla yükümlüdür.
(2) Satıcı veya sağlayıcı
elektronik ortamda tüketiciye teslim edilen gayri maddi malların veya sunulan
hizmetlerin teslimatının ayıpsız olarak yapıldığını ispatla yükümlüdür.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Yürürlükten kaldırılan
yönetmelik
MADDE 13 − (1) 13/6/2003
tarihli ve 25137 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Mesafeli Sözleşmeler
Uygulama Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük
MADDE 14 − (1) Bu
Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 15 − (1) Bu
Yönetmelik hükümlerini Sanayi ve Ticaret Bakanı yürütür.